سرطان پروستات

سرطان پروستات: علائم، عوامل خطر و درمان

سرطان پروستان شایع ترین سرطان در مردان است.
سرطان پروستات بر غده پروستات تأثیر می گذارد، پروستات غده ای است که بخشی از مایع در منی را تولید می­کند و نقش مهمی در کنترل ادرار در مردان دارد.

غده پروستات در زیر مثانه و در مقابل راست روده قرار دارد.
در ایالات متحده آمریکا (U.S.)، شایعترین سرطان در مردان است، اما اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، نیز قابل درمان است. در سال 2017، انجمن سرطان آمریکا پیش بینی می­کند که حدود 161،360 تشخیص جدید سرطان پروستات وجود خواهد داشت و به همین دلیل حدود 26،730 مرگ و میر رخ می­دهد.
آزمایش منظم بسیار مهم است زیرا نیاز به تشخیص سرطان قبل از متاستاز بسیار حائز اهمیت است.

حقایق سریع در مورد سرطان پروستات:

در اینجا برخی از نکات کلیدی در مورد سرطان پروستات وجود دارد.

• • غده پروستات بخشی از سیستم تولید مثل مردان است.
  •  سرطان پروستات شایع ترین سرطان در مردان است.
  • قابل درمان است اگر زود تشخیص داده شود، قبل از آن که گسترش یابد.
  • اگر علائم ظاهر شوند، آنها مشکلاتی را در ادرار ایجاد میکنند.
  • غربالگری منظم بهترین روش برای شناسایی آن در زمان مناسب است.

سرطان پروستات چیست؟

پروستات غده­ای برون­ریز است و اندازه آن اندازه گردو است. این به این معنی است که مایعات و ترشحات آن برای استفاده در خارج از بدن در نظر گرفته شده است.
پروستات مایعی مغزی جهت تغذیه و حمل اسپرم در طول سفر خود تولید می­کند تا بتواند با تخمک زنان آمیخته شود و زندگی انسان را ایجاد کند. با انقباض پروستات این مایعات مجبور می­شوند در طول ارگاسم خارج شوند.

پروتئین ترشح شده توسط پروستات، آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)، به منی کمک می­کند تا آن حالت مایع خود را حفظ کند. حضور بیش از حد این پروتئین در خون یکی از اولین نشانه­های سرطان پروستات است.

مجرای ادرار لوله­ای است که از طریق آن اسپرم و ادرار از بدن خارج می­شوند. مجرای ادرار همچنین از پروستات عبور می­کند.
به همین علت، پروستات مسئول کنترل ادرار می­باشد و با استفاده از هزاران الیاف کوچک عضلانی می­تواند جریان ادرار را از طریق مجرای ادرار محدود کند.

پروستات چگونه شروع می­شود؟

معمولاً از سلول­های غده پروستات شروع می شود که آن به عنوان آدنوکارسینوما شناخته می­شود.  در شکل و اندازه سلول­های غده پروستات تغییرات کوچکی رخ می­دهد، که به نام Prostatic Intraepithelial Neoplasia (PIN) شناخته می­شود. این به آرامی اتفاق می افتد و علائم را تا زمان پیشرفت بیشتر نشان نمی­دهد.
نزدیک به 50 درصد از مردان بالای 50 سال دارای PIN هستند. میزان بالای آن به عنوان مستعد برای سرطان شناخته می­شود و نیازمند به بررسی بیشتر می­باشد. میزان پایین آن باعث نگرانی نمی­شود.
سرطان پروستات اگر قبل از متاستاز تشخیص داده شود می­تواند با موفقیت درمان شود، اما اگر آن، گسترش یابد، بسیار خطرناک است و معمولاً به استخوان­ها گسترش می­یابد.

علائم

معمولاً در مراحل اولیه سرطان پروستات هیچ نشانه­ای وجود ندارد.

اگر علائم ظاهر شوند، معمولاً یک یا چند مورد از موارد زیر را شامل می­شوند:

• •  تکرر ادرار حتی در شب
  •  مشکل شروع و نگه داشتن ادرار
  • وجود خون در ادرار
  • ادرار دردناک و در موارد کمتری انزال
  • رسیدن به حالت نعوظ و حفظ آن ممکن است دشوار باشد

سرطان پیشرفته پروستات می­تواند علائم زیر را شامل شود:

• •  درد استخوانی، اغلب در ستون فقرات، استخوان ران، لگن یا دنده­ها
  •  شکستگی­های استخوانی

اگر سرطان به ستون فقرات گسترش یابد و نخاع را فشرده کند، ممکن است:

• • ضعف و ناتوانی پاها
  •  بی اختیاری ادرار
  •  بی اختیاری مدفوع

عوامل خطر

علت دقیق سرطان پروستات معلوم نیست، اما عوامل خطر احتمالی بسیاری دارد.

سن

سرطان پروستات در میان مردان زیر 45 سال نادر است، اما بعد از 50 سال بیشترمی­شود.

جغرافیا

ابتلا به سرطان پروستات بیشتر در شمال آمریکا، شمال غربی اروپا، در جزایر کارائیب و در استرالیا گزارش شده است. دلایل آن هنوز معلوم نیست.

عوامل ژنتیکی

برخی از گروه­های ژنتیکی و قومی خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می­دهند. در ایالات متحده، سرطان پروستات حداقل 60 درصد رایج­تر و 2 تا 3 برابر مرگ و میر در میان مردان سیاه پوست نسبت به مردان سفید پوست غیراسپانیایی است.

همچنین خطر ابتلا یک مرد، اگر دوقلو مشابهش، سرطان پروستات داشته باشد افزایش می­یابد و مردی که برادر یا پدرش سرطان پروستات داشته است در مقایسه با دیگر مردان دو برابر خطر ابتلا به سرطان پروستات است. داشتن یک برادر که سرطان پروستات داشته یا دارای سرطان پروستات است بیشتر از یک خطر ژنتیکی نسبت به داشتن یک پدر با بیماری دیگر است.

رژیم غذایی

مطالعات نشان داده­اند که یک رژیم غذایی حاوی گوشت قرمز یا محصولات لبنی با چربی بالا احتمال شانس ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می­دهد، اما این ادعا نه تأیید شده است و نه مشخص می­باشد.

دارو

برخی تحقیقات نشان داده­اند که استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID)  ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد. سایر تحقیقات، استفاده از NSAID ها را با خطر بیشتر مرگ از بیماری مرتبط می­کنند. این یک حوزه بحث انگیز است و فعلاً نتایج آن تأیید نشده است.
همچنین برخی از تحقیقات در مورد اینکه آیا استاتین­ها ممکن است پیشرفت سرطان پروستات را کاهش دهند، وجود داشته است. یک مطالعه 2016 نتیجه گرفت که نتایج “ضعیف و ناسازگار” بوده است.

چاقی

اغلب اعتقاد بر این است که چاقی به ایجاد سرطان پروستات مرتبط است، اما انجمن سرطان آمریکا معتقد است که هیچ ارتباط روشنی وجود ندارد.
برخی مطالعات نشان داده­اند که چاقی خطر مرگ را در سرطان­های پیشرفته افزایش می­دهد. همچنین مطالعات نتیجه گرفته­اند که چاقی خطر ابتلا به سرطان که به صورت درجه پایین می­باشد را کاهش می­دهد.

عامل نارنجی

قرار گرفتن در معرض عامل نارنجی (یک سلاح شیمیایی که در جنگ ویتنام مورد استفاده قرار گرفته بود) احتمالاً با توسعه انواع سرطان­های تهاجمی مرتبط است، اما میزان آن تأیید نشده است.

تشخیص

پزشک یک معاینه فیزیکی را انجام می­دهد و در مورد هر گونه سابقه پزشکی در مورد آن سوال می­کند. اگر بیمار علائم دارد، یا اگر یک آزمایش خون معمولی سطح غیرطبیعی PSA را نشان می­دهد، ممكن است آزمایشات بیشتری را تجویز کند.

اسکن تصویربرداری (Imaging scans) می­تواند وجود سرطان پروستات را نشان دهد و ردیابی نماید.
تست­ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• • معاینه انگشتی رکتوم (DRE)، که در آن پزشک به صورت دستی وجود هرگونه ناهنجاری پروستات را با انگشتان خود بررسی می­کند.
  • آزمایش بررسی بایومارکر خون، ادرار یا بافت بدن فرد مبتلا به سرطان، برای بررسی مواد شیمیایی منحصر به فرد آن برای ابتلا به سرطان

اگر این آزمایشات نتایج غیرطبیعی را نشان دهد، آزمایش­های بیشتر شامل موارد زیر خواهد بود:

• •  آزمایش PCA3 که ژن PCA3 را در ادرار که تنها در سلول­های سرطانی پروستات یافت می­شود بررسی می­کند.
  •  یک اسکن اولتراسوند- transrectal از منطقه آسیب دیده با استفاده از یک پروب که صداها را منتشر می­کند تصویربرداری می­کند.
  •  برای آزمایش در زیر میکروسکوپ، بیوپسی 12 تا 14 تکه کوچک از بافت از مناطق مختلف پروستات

این­ها مراحل سرطان را تأیید می­کنند که تا چه حد گسترش یافته است و درمان مناسب برای آن چه می­تواند باشد.
برای ردیابی هرگونه گسترش یا متاستاز، پزشکان ممکن است از استخوان، سی تی اسکن یا اسکن MRI استفاده کنند. در نظر گرفتن مرحله بندی، اندازه و میزان بزرگی تومور و مقیاس متاستاز می­باشد.  در مرحله 0، گسترش تومور از غده پروستات هنوز صورت نگرفته است ولی  در مرحله چهارم، سرطان به محل و ارگان­های دور و نزدیک منتقل شده است.

درمان

درمان برای سرطان­های اولیه و پیشرفته پروستات متفاوت می­باشد.

• سرطان پروستات در مراحل اولیه:

اگر سرطان کوچک و محلی است، معمولاً توسط یکی از درمان های زیر مدیریت می­شود:

انتظارات محرمانه یا نظارت: میزان PSA سطح خون به طور مرتب بررسی می شود، اما هیچ اقدام فوری وجود ندارد. برای این سرطان که به صورت آهسته رشد می­کند خطر عوارض جانبی، گاهی اوقات بیش از نیاز به درمان فوری ارزشمند می­باشد.

رادیکال پروستاتکتومی: پروستات با جراحی برداشته می­شود. جراحی سنتی نیاز به بستری شدن در بیمارستان تا 10 روز را دارد و زمان بهبودی آن تا 3 ماه است. جراحی کلیدواکینگ رباتیک شامل دوره بستری کوتاه و طولانی­تر است، اما می­تواند گران­تر باشد. بیماران باید با بیمه گر خود در مورد پوشش بیمه­ای خود صحبت کنند.

براکی تراپی: بذر­های رادیواکتیو به پروستات منتقل می­شوند تا برای درمان پرتوی هدفمند مورد استفاده قرار گیرند.

پرتودرمانی conformal: پرتوهای تابشی به گونه­ای شکل می­گیرند که منطقه­ای که آن­ها با هم همپوش می­شوند، نزدیک به شکل همان ارگان یا منطقه است که نیاز به درمان دارد.

شدت مدولاسیون پرتودرمانی: پرتوهایی با شدت متغیر استفاده می­شود. این یک فرم پیشرفته پرتودرمانی conformal است.

در مراحل اولیه، بیماران ممکن است پرتودرمانی همراه با هورمون درمانی برای 4 تا 6 ماه دریافت کنند.
توصیه­های درمانی بستگی به موارد فردی دارد. بیمار باید با تمام متخصصان اورولوژی یا انکولوژی خود در مورد گزینه­های موجود صحبت کند.

سرطان پروستات پیشرفته

سرطان پیشرفته تهاجمی­تر می­باشد و بیشتر در سراسر بدن گسترش می یابد.
شیمی­درمانی توصیه می­شود، زیرا می­تواند سلول­های سرطانی را در اطراف بدن از بین ببرد.
درمان فقدان آندروژن(ADT)  یا درمان سرکوب آندروژن، درمان هورمونی است که اثر آندروژن را کاهش می­دهد. آندروژن­ها هورمون­های مردانه­ای هستند که می­توانند رشد سرطان را تحریک کنند. ADT می­تواند با کاهش سطوح آندروژن باعث کند شدن و حتی توقف رشد سرطان شود.

بیمار احتمالاً نیاز به درمان هورمون درازمدت دارد.

حتی اگر هورمون درمانی پس از مدتی کار را متوقف کند، ممکن است گزینه­های دیگر نیز وجود داشته باشد. مشارکت در آزمایشات بالینی یکی از گزینه­هایی است که بیمار ممکن است بخواهد با پزشک خود مشورت کند.

رادیکال پروستاتکتومی در حال حاضر گزینه­ای برای موارد پیشرفته نیست، زیرا نمی­تواند سرطانی را که به سایر قسمت­های بدن گسترش می یابد، درمان کند.

باروری

همانطور که پروستات به طور مستقیم با تولید مثل جنسی همراه است، از بین بردن آن بر تولید اسپرم و باروری تاثیر می­گذارد.
پرتو درمانی بر روی بافت پروستات تأثیر می­گذارد و اغلب توانایی پدر شدن را کاهش می­دهد. اسپرم می­تواند آسیب ببیند و مایع منی برای حمل اسپرم کافی نباشد.
گزینه­های غیر جراحی نیز می­تواند به شدت مانع از ظرفیت تولید مثلی مردان گردند.
گزینه­هایی که برای حفظ این توابع می­تواند شامل تسلی دادن به یک بانک اسپرم قبل از عمل یا برداشتن اسپرم به طور مستقیم از بیضه­ها برای تلقیح مصنوعی به یک تخمک باشد. با این حال، موفقیت این گزینه­ها هرگز تضمین نمی­شود.
بیماران مبتلا به سرطان پروستات اگر هنوز قصد پدر شدن را دارند، می­توانند با یک دکتر باروری صحبت کنند

چشم انداز

اگر تشخیص این بیماری قبل از گسترش آن به سایر اعضای بدن صورت گیرد، میزان بقای 5 ساله­اش 99 درصد می­باشد.  پس از پانزده سال، این کاهش به 96 درصد می­رسد. هنگامی که سرطانی متاستاز می­شود یا گسترش می­یابد، میزان بقای 5 ساله آن 29 درصد است.
غربالگری منظم می­تواند به تشخیص سرطان پروستات کمک کند در حالی که هنوز قابل درمان است.