نوشتهها
درمان سرطان پستان با کمک دیاکسید کربن!
پژوهشگران آمریکایی، ابزار جدیدی ابداع کردهاند که برای از بین بردن تومورهای سرطانی، از گاز دیاکسید کربن استفاده میکند.
به نقل از مدیکالاکسپرس، پژوهشگران “دانشگاه جانز هاپکینز”(Johns Hopkins University) آمریکا، ابزار جدیدی ابداع کردهاند که میتواند به زنان مبتلا به سرطان پستان که در کشورهای کم درآمد زندگی میکنند، در درمان این بیماری کمک کند. در این ابزار به جای گاز آرگون، از دیاکسید کربن که گازی در دسترس و مقرون به صرفه است، استفاده میشود.
“بیلی سورتیس”(Bailey Surtees)، پژوهشگر مهندسی پزشکی دانشگاه جانز هاپکینز و نویسنده ارشد این پژوهش گفت: نوآوری در حوزه تشخیص سرطان همیشه به معنای ابداع یک روش کاملاً جدید برای درمان نیست؛ بلکه گاهی اوقات فقط به معنای نوآوری در مورد درمانهای تثبیت شدهای است که در دسترس بیشتر مردم جهان قرار دارند.
“نیکلاس دور”(Nicholas Durr)، استادیار مهندسی پزشکی دانشگاه جانز هاپکینز و از نویسندگان این پژوهش گفت: این پروژه، نمونه قابل توجهی از موفقیت در حوزه مهندسی پزشکی به شمار میرود. ما موفق شدهایم پس از درک محدودیتها، راهحلی برای این مشکل ارائه دهیم.
سرطان پستان که یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر زنان در سراسر جهان است، زنان ساکن کشورهای کم درآمد را بیشتر تحت تأثیر قرار میدهد زیرا در این گونه کشورها، روشهای درمانی کمتری وجود دارند.
در حالیکه نرخ نجات زنان از سرطان پستان در آمریکا بالای ۹۰ درصد است، اما این آمار در کشورهای دیگر همچون عربستان، اوگاندا و گامبیا بسیار پایین تر و به ترتیب ۶۴ درصد، ۴۶ درصد و ۱۲ درصد است.
سورتیس افزود: ما در بررسیهای خود در کشورهای کم درآمد، دریافتیم که ساکنان آنها، این زنان را “مبتلا به سرطان پستان” نمیخوانند؛ بلکه آنها را “مرده” مینامند زیرا سرطان پستان در این جوامع، اغلب یک مرگ خودکار به شمار میرود.
مانع اصلی درمان سرطان پستان در کشورهای کم درآمد، کمبود گزینههای درمانی و امکانات کافی برای جراحی، شیمیدرمانی و پرتودرمانی است زیرا این روشها معمولاً هزینه بالایی به همراه دارند و رفتن به بیمارستانهای محلی برای دریافت درمان کارآمد نیز زمان زیادی را میطلبد.
از بین بردن بافت سرطانی با کمک سرما یا “کرایوبلیشن”(cryoablation)، روشی است که شاید برای استفاده در این کشورها مناسب باشد. در این روش، سلولهای سرطانی با استفاده از سرمای شدید، منجمد میشوند و سپس، پزشکان نسبت به خارج کردن آنها از بدن اقدام میکنند. در این روش، نیازی به اتاق جراحی و بیهوشی نیست؛ در نتیجه میتوان از آن در کلینیکهای محلی نیز استفاده کرد. کرایوبلیشن، کمترین میزان تهاجم را به همراه دارد و میتواند پیامدهایی مانند درد، خونریزی و زمان طولانی برای بهبودی را کاهش دهد.
در هر حال، فناوریهای کنونی برای کرایوبلیشن نیز هزینه بالایی دارند که تقریباً به ۱۰ هزار دلار میرسد و با استفاده از گاز آرگون انجام میشود که معمولاً در کشورهای کم درآمد در دسترس نیست.
پژوهشگران دانشگاه جانز هاپکینز با در نظر گرفتن چنین موانعی، تصمیم گرفتند ابزار جدیدی برای درمان سرطان پستان ابداع کنند. آنها ابزاری ارائه دادهاند که برای منجمد کردن بافتهای سرطانی، از گاز دیاکسید کربن استفاده میکند. این گاز نسبت به گاز آرگون، بیشتر در دسترس قرار دارد و هزینه آن نیز بسیار کمتر است.
این گروه پژوهشی، ابزار خود را در سه آزمایش به کار بردند تا مطمئن شوند که میتواند به اندازه کافی سرد بماند و بافت مبتلا به تومور را با موفقیت از بین ببرد. آنها در نخستین آزمایش خود، از نوعی ژل مخصوص سونوگرافی استفاده کردند تا بافت پستان را شبیهسازی کنند و دمای مناسب برای از بین بردن بافت سرطانی را تشخیص دهند. این ابزار در همه آزمایشها توانست به دمای مناسب برسد و سلولهای سرطانی را از بین ببرد.
پژوهشگران در دومین آزمایش، ۹ موش که هر کدام، ۱۰ تومور پستان داشتند، مورد بررسی قرار دادند. آنها بافت پستان را با کمک یک میکروسکوپ بررسی کردند و این ابزار جدید توانست ۸۵ درصد تومورها را با موفقیت از بین ببرد.
این گروه پژوهشی در نهایت با آزمایش روی خوکها، توانایی ابزار خود را برای رسیدن به سرمای مناسب آزمایش کردند تا مطمئن شوند که این ابزار میتواند برای از بین بردن تومورهای سرطانی، به دمای مناسب برسد. ابزار این آزمایش توانست به سرمای کافی برسد و بافت سرطانی را از بین ببرد.
دور گفت: هنگامی که ما این پروژه را آغاز کردیم، متخصصان باور داشتند که از بین بردن بافت سرطانی با دیاکسید کربن، غیرممکن است. شاید ذهنیت مؤثر در ایدهای که ما ارائه دادهایم، فکر کردن به هزینههای درمان سرطان پستان و تلاش برای کاهش این هزینهها بود.
اگرچه نتایج آزمایشهای صورت گرفته، موفقیتآمیز بودهاند اما این ابزار هنوز به بررسیهای بیشتری نیاز دارد تا برای کاربردهای تجاری آماده شود. پژوهشگران امیدوار هستند که در آینده بتوانند این ابزار را روی انسان نیز آزمایش کنند.
این پژوهش، در مجله “PLOS One” به چاپ رسید.
مصرف سویا و کاهش ریسک شکستگی استخوان در بازماندگان سرطان سینه
نتایج مطالعات محققان دانشگاه یل آمریکا نشان می دهد مصرف بیشتر سویا با کاهش ۷۷ درصدی کاهش ریسک شکستگی های استخوانی در زنان جوان تر مرتبط است.
محققان در این مطالعه به بررسی تاثیر ورزش و مصرف سویا بر نرخ شکستگی استخوان در بین بازماندگان سرطان پرداختند.
«اویلین شی»، سرپرست تیم تحقیق، در این باره می گوید: «ورود به دوره یائسگی، دوره ریسک بالا از بین رفتن استخوان هاست و داده های مربوط به ریسک شکستگی در بین زنان جوان مبتلا به سرطان سینه بسیار کم است.»
در این مطالعه، داده های مربوط به ۵۰۴۲ بازمانده از سرطان سینه در رده سنی ۲۰ تا ۷۵ سال بررسی شد.
محققان دریافتند سویا و فراورده های آن غنی از ایزوفلاون ها هستند که دارای SERM طبیعی (تعدیل کننده انتخابی گیرنده استروژن) بوده و به افزایش تراکم استخوانی کمک می کند.
مطالعات قبلی نشان داده اند مصرف tamoxifen، SERM یا دارو، که برای بیماران مبتلا به سرطان سینه تجویز می شود، موجب کاهش ریسک شکستگی ها می شود.
برخی درمان های مربوط به سرطان سینه می تواند موجب یائسگی زودهنگام شده و در نتیجه تراکم استخوانی کاهش یابد. همین مسئله منجر به بروز بیشتر شکستگی های مرتبط با پوکی استخوان در بین بازماندگان سرطان سینه می شود.
سرطان سینه خانوادگی با دارو قابل پیشگیری است
مطالعه جدید نشان می دهد انتقال ارثی سرطان سینه از طریق دارو قابل پیشگیری است.
محققان اتریشی در مطالعهای ۵ ساله دریافتند سرطان سینه ارثی و خانوادگی با داروی Denosumab قابل پیشگیری است.
محققان مرکز مطالعه سرطان سینه و کلورکتال اتریش، تأثیر این دارو را بر روی ۲۹۵۰ بیمار دارای سابقه خانوادگی یک نوع سرطان سینه بررسی میکنند.
«کریستین سینگر»، عضو تیم تحقیق، در این باره میگوید: «در این مطالعه همچنین تأثیرات Denosumab بر زنان سالمی که دارای جهش در ژن BRCA1 بودند، بررسی میشود.»
زنان دارای جهش در این ژن مذکور، ۱.۸ درصد بیشتر با احتمال ابتلاء به سرطان سینه در سال روبرو هستند یا احتمال ابتلای شأن به این سرطان در طول زندگی شأن ۸۰ درصد است. بعلاوه آنها ۵۰ درصد در معرض ابتلاء به سرطان تخمدان هم قرار دارند.
تاکنون تنها راه پیشگیرانه ابتلاء به این سرطانها، برداشتن بافت سینه یا تخمدان از طریق عمل جراحی بوده است.
شرکت کنندگان در این مطالعه، هر شش ماه یکبار داروی Denosumab را به شکل تزریقی یا دارونما دریافت خواهند کرد.
داروی Denosumab معمولاً برای درمان پوکی استخوان استفاده میشود چراکه قابلیت پیشگیری از رشد سلولهای عامل شکستگی استخوان را داراست.
مطالعات قبلی محققان اتریشی نشان داده است که Denosumab میتواند در مقابله با سرطان سینه بسیار مؤثر باشد.
عدم تحرک فیزیکی و هورمون درمانی از فاکتورهای پرخطر سرطان سینه
به گفته محققان، تغییر عادات در سبک زندگی، افزایش فشار کاری و میزان استرس موجب می شود افراد عصر حاضر بیشتر در معرض ابتلا به برخی بیماری ها از جمله سرطان سینه قرار گیرند.
محققان برای هشدار در مورد فاکتورهای پرخطر ابتلاء به سرطان سینه موارد زیر را عنوان میکنند:
عدم تحرک فیزیکی: عدم تحرک فیزیکی موجب اضافه وزن میشود. اضافه وزن موجب میشود بدن استروژن و انسولین بیشتری تولید کند، هورمونهای که میتوانند تحریک کننده رشد سرطان باشند. از اینرو حفظ تناسب اندام در هر مرحله از زندگی ضروری است و با ورزش سموم بدن دفع میشوند.
عدم مصرف الکل و سیگار: هر چقدر سیگار بیشتری کشیده یا نوشیدنی الکلی بیشتری مصرف کنید بیشتر در معرض ابتلاء به سرطان سینه هستید.
شیفتهای شبانه کاری طولانی: مطالعات بر روی زنهای دارای شیفت کاری شبانه طولانی به مدت بیش از ۳۰ سال نشان داد این گروه از زنان دو برابر بیشتر در معرض ابتلاء به سرطان سینه قرار داشتند.
هورمون درمانی و قرصهای ضدبارداری: محققان توصیه میکنند برای کاهش علائم یائسگی و جلوگیری از بارداری ناخواسته از دو روش هورمون درمانی و قرصهای ضدبارداری استفاده نکنید و شیوههای جایگزین را به کار گیرید.
تغذیه: از خوردن غذا در بیرون منزل خودداری کرده و تغذیه سالم خانگی داشته باشید. اضافه وزن در آغاز دوره بزرگسالی (بعد از ۱۸ سالگی) و اضافه وزن بعد از دوره یائسگی میتواند منجر به سرطان سینه شود.
دلایل دیگر: چند دلیل دیگر که معمولاً زنان آنها را نادیده میگیرند عبارتند از استفاده بیش از حد از دئودورانت ها و عطرها، ضربه خوردن یا کبود شدن سینهها، کاشت سینه و سقط جنین که میتوانند تهدیدی بالقوه برای سرطان سینه باشند.
استرس مزمن موجب ابتلا به سرطان سینه می شود
محققان چینی به مکانیسم نحوه تاثیر استرس مزمن بر ابتلا به سرطان سینه پی بردند که می تواند منجر به درمان های بالینی سرطان در آینده شود.
بیماران سرطانی غالباً دارای احساسات منفی نظیر اضطراب، ناامیدی و ترس هستند که این موارد هم از فاکتورهای پرخطر افزایش سرعت رشد تومور و افزایش روند پیشرفت سرطان است. با این حال مکانیسم نحوه تأثیراسترس مزمن بر ابتلاء به سرطان همچنان نامعلوم است.
محققان دانشگاه پزشکی دالیان چین دریافتند استرس مزمن ممکن است موجب افزایش میزان اپینفرین شود که در نهایت منجر به افزایش LDHA (لاکتات دهیدروژناز A) و تحریک سلولهای شبه بنیادی سرطان سینه میشود.
محققان با بررسی داروی هدف قراردهنده LDHA دریافتند ویتامین C موجب بازگرداندن فنوتیپ شبه بنیادی سرطان ناشی از استرس مزمن میشود.
«لی یو کیانگ»، سرپرست تیم تحقیق، در این باره میگوید: «تحقیق ما اهمیت حیاتی فاکتورهای روانشناختی را در تحریک خصوصیات شبه بنیادی در سلولهای سرطان سینه اثبات میکند و شیوه درمانی امیدبخشی را برای سرطان سینه ارائه میدهد.»
وی در ادامه میافزاید: «ویتامین C عامل کاهنده LDHA میتواند شیوه بالقوه ای برای مقابله با سرطان سینه ناشی از استرس باشد.»
به گفته لی یو، بیماران مبتلا به سرطان سینه، سرطان تخمدان و سرطان معده غالباً دارای هیجانات منفی هستند که در عوض موجب تسریع ابتلاء به تومورها میشود.
آنچه باید در مورد سرطان سینه بدانید
سرطان سینه (Breast Cancer) نوعی از سرطان است که از بافت پستان آغازشده و به دلیل رشد خارج از قاعده سلولهای غیرطبیعی در پستان رخ میدهد. هر اندازه این بیماری زودتر تشخیص داده شده و اقدام به درمان شود، قاعدتا درمان آن آسانتر و میزان موفقیت آن بیشتر خواهد بود.
به جرأت میتوان گفت امروزه، سرطان سینه رایجترین و دومین عامل مرگومیر در میان خانمها میباشد. اگرچه در آقایان نیز احتمال ابتلاء به سرطان وجود دارد اما احتمال آن در خانمها بیش از صد برابر است.
تومور سینه به دو صورت تومورهای خوش خیم و تومورهای بدخیم وجود دارد. در هر دو نوع، رشد سلولها سریع و زیاد میباشد. البته تومورهای دیگری نیز تحت عنوان تومورهای بینابین وجود دارند که در ابتدا خوش خیم بوده و سپس تبدیل به تومورهای بدخیم میشوند.
در تومورهای خوش خیم، روند ازدیاد سلولها در مرحله مشخصی متوقف میشود، اما در تومورهای بدخیم روند ازدیاد بدون وقفه ادامه یافته، قابلمهار نبوده و در واقع تبدیل به سرطان سینه میشود که در صورت عدم درمان به سایر قسمتهای بدن گسترشیافته (متاستاز)، در کار آنها اختلال ایجاد کرده و در نهایت با درگیر ساختن اعضای حیاتی بدن میتواند منجر به مرگ فرد شود.
لازم به ذکر است در تومورهای خوش خیم امکان گسترش تومور به سایر بخشهای بدن وجود ندارد، لذا این تومورها کشنده محسوب نمیشوند.
حدوداً نیمی از سرطانهای سینه در یکچهارم بخش بالایی و خارجی سینه اتفاق میافتد. سرطان از منشأ مجاری شیر، شایعترین نوع سرطان سینه میباشد.
آیا پروتز سینه موجب سرطان سینه میشود؟
امروزه به دلایل مختلفی از قبیل عدم رشد مناسب سایز سینه در سنین رشد، کاهش سایز و افتادگی سینه بر اثر شیردهی و کاهش وزن یا از دست دادن بخشی از بافت یا تمام بافت سینه بر اثر سرطان سینه، جراحی پروتز سینهبا هدف افزایش سایز سینه یا ترمیم سینه انجام میگیرد.
طبق تحقیقات بهعملآمده، مشخص شده که پروتز سینه سبب بروز سرطان سینه نمیشود و هیچ تأثیری در ایجاد یا افزایش سرطان سینه ندارد و حتی هیچ عامل خطری برای ایجاد سرطان سینه بهحساب نمیآید.
به جرأت میتوان گفت که نه تنها هیچ ارتباطی میان افزایش خطر سرطان سینه و جراحی پروتز سینه وجود ندارد، بلکه افراد مبتلا به سرطان سینه که سینه آنها تخلیه شده است در صورتی که امکان عود سرطان در آنها وجود نداشته باشد میتوانند یک سال پس از درمان، از پروتز سینه برای ترمیم بافت سینهشان استفاده کنند.
باید به این نکته توجه کرد که انجام جراحی پروتز سینه فقط در معاینات سونوگرافی یا ماموگرافی سالیانه ممکن است ایجاد اختلال کند که این مشکل نیز با آمدن دستگاههای جدید ماموگرافی و بهرهگیری از ام آر آی به جای ماموگرافی رفع شده است.
راههای تشخیص سرطان سینه
در صورت تشخیص بهموقع سرطان سینه و درمان زودهنگام آن میتوان خطر انتشار بیماری و مرگ را کاهش داد.
– خودآزمایی سینه بعد از ۲۰ سالگی
– معاینه سینه توسط پزشک متخصص به صورت هر سه سال یکبار در زنان ۲۰ الی ۴۰ ساله و به صورت سالیانه در زنان بالای ۴۰ سال
– ماموگرافی سالیانه در خانمهای بالای ۳۵ سال
– علل سرطان سینه
از مهمترین دلایل ابتلاء به سرطان سینه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– سابقه سرطان سینه در خود فرد
– سابقه خانوادگی سرطان سینه
– بلوغ زودرس
– قاعدگی زودهنگام
– زایمان در سن بالای ۳۵ سال
– نازایی
– چاقی
– رژیم غذایی با مصرف چربی زیاد
– مصرف الکل و دخانیات
– تابش اشعه یونیزان
– یائسگی در سنین بالای ۵۵ سال
– مصرف داروهای هورمونی در دوران یائسگی
– بیماریهای خوش خیم پستان
– ابتلاء به سایر سرطانها
البته لازم به ذکر است که دلایل فوق هرگز به معنای ابتلای قطعی به سرطان سینه نمیباشند، اما میتوانند احتمال ابتلاء به این بیماری را افزایش دهند.
علائم سرطان سینه
بروز توده در سینه (تومور سینه): تودههای سینه که ممکن است مشکوک به سرطان باشند، حالتی سفت و گاهاً به صورت غیرمتحرک همراه با چسبندگی به اطراف در هنگام لمس دارند و غالباً بدون درد میباشند. تشخیص خوش خیم یا بدخیم بودن توده به عهده پزشک متخصص میباشد.
ترشح یا خونریزی از نوک سینه: ترشح نوک سینه که ناشی از سرطان سینه باشد عموماً به صورت خون یا خونابه و در برخی موارد بیرنگ میباشد. چنانچه ترشح خونی یا آبکی از یک سینه و از یک مجرا خارج شود یا توأم با غده در سینه باشد، احتمال ابتلاء به سرطان سینه افزایش مییابد.
تغییرات پوست سینه: در صورت ابتلاء به سرطان سینه ممکن است تغییراتی از قبیل فرورفتگی یا کشیدگی پوست سینه بروز کند. علیرغم اینکه فرورفتگی پوست سینه علامت مهمی است، اما دلیل قطعی بر ابتلاء به سرطان سینه نمیباشد؛ زیرا ممکن است در اثر بیماریهای خوش خیم سینه ایجاد شده باشد.
تغییرات نوک سینه: در صورت ابتلاء به سرطان سینه، فرورفتگی نوک سینه بروز کرده و این فرورفتگی حالتی ثابت دارد و با معاینه دقیق سینه امکان دارد وجود غدهای در زیر نوک و هاله سینه ملموس باشد. البته در برخی موارد فرورفتگی نوک سینه ممکن است بعد از شیردهی یا بعد از بلوغ ایجادشده باشد که در این صورت به خودی خود یا با دستکاری ساده به حالت اولیه برمیگردد.
تغییر سایز سینه: در حالت طبیعی معمولاً سایز دو سینه کامل یکسان نیست، اما چنانچه اختلاف سایز دو سینه اخیراً ایجاد شده باشد باید سینهها از جهت وجود توده و سلامت مورد معاینه قرار گیرند.
بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بغل: بزرگی غدد لنفاوی زیر بغل نگرانکننده نیست، زیرا ممکن است به دلیل بروز التهاب، ضربه به دست یا پستان یا ضایعات خوش خیم باشد که باید توسط پزشک متخصص معاینه و بررسی شود.
سرطان سینه در برخی موارد نشانهها و علائم خاصی به همراه دارد که در ادامه به معرفی و شرح آنها میپردازیم:
خال روی سینه: بر اساس مطالعات انجامشده و نتایج بهدستآمده از سراسر جهان، میتوان گفت پیدایش خال جدید در اطراف سینه یا تغییر در ظاهر خال موجود در اطراف سینه میتواند از نشانههای سرطان سینه باشد که باید سریعاً جهت تشخیص آن به پزشک متخصص مراجعه کرد.
احساس خستگی مفرط: احساس شدید خستگی که علیرغم استراحت و خواب به میزان کافی برطرف نمیشود باید مورد بررسی قرار گیرد. همچنین اختلال خواب نیز ممکن است از علائم ابتلاء به سرطان سینه باشد.
سرفههای طولانی، پیدرپی و گرفتگی صدا: در شرایطی که سرطان سینه گسترشیافته و به ریهها سرایت کرده باشد، سرفههای ممتد و طولانی و گرفتگی صدا رخ خواهد داد که میتوانند نشانههای ابتلاء به سرطان سینه باشند. این شرایط در بیش از نیمی از مبتلایان به سرطان سینه بروز میکند.
عدم توانایی کنترل مثانه: در مواردی که سرطان سینه گسترش یافته و به مثانه سرایت کرده باشد و آن را تحت تأثیر قرار داده باشد، تکرر ادرار و نشت ادرار (قطرهقطره ادرار کردن) در هنگام سرفه کردن یا خندیدن رخ میدهد؛ بنابراین عدم توانایی کنترل مثانه میتواند یکی از علائم هشداردهنده سرطان سینه باشد که باید توسط پزشک متخصص بررسیشده و مورد معاینه قرار گیرد.
بروز کمردرد ناگهانی: کمردرد از رایجترین بیماریهاست که امروزه نیز شیوع بسیاری یافته است. چنانچه این عارضه به شکلی ناگهانی ظاهر شود و توأم با ایجاد فشار روی ستون فقرات باشد نباید نادیده گرفته شود، زیرا ممکن است از نشانههای ابتلاء به سرطان سینه باشد.
درمان سرطان سینه
با توجه به شدت پیشرفت بیماری سرطان سینه، نتیجه درمان آن متغیر است. در صورتی که بیماری در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، قاعدتاً درصد بهبود و درمان این بیماری افزایش خواهد یافت.
درگذشته به منظور درمان سرطان سینه، جراحی برداشت کامل سینه صورت میگرفت که میتوان گفت جراحی، قدیمیترین روش درمان سرطان پستان بود که منجر به اثرات زیانبار روحی و روانی در فرد میشد، اما خوشبختانه در حال حاضر با پیشرفت علم و تکنولوژی، علیرغم استفاده از این روش به عنوان رکن اساسی درمان، در هر مرحله از پیشرفت بیماری و برای هر نوع از سرطان سینه، روشهای متفاوتی از جراحی اعمال میشود، اما در حالت کلی جهت درمان این نوع بیماری فقط توده سرطانی البته با یک حاشیه مناسب برداشته میشود.
جراحی سرطان سینه
پس از تشخیص بیماری سرطان سینه در مراحل اولیه درمان، جراحی همراه با حفظ سینه انجام میگیرد، البته در برخی موارد به منظور پیشگیری از انتشار سلولهای سرطانی برداشتن کامل سینه انجام میگیرد. همچنین در افرادی که به صورت وراثتی احتمال ابتلاء به سرطان سینه در آنها بالا است، جهت پیشگیری از انتشار سرطان برداشت کامل سینه انجام میشود.
در مجموع، علیرغم اینکه جراحی سرطان سینه و برداشتن ضایعه سرطانی، سلامت جسمانی فرد را تضمین میکند، اما طبیعتاً عواقب روانی بسیاری به دنبال خواهد داشت.
چاقی و الکل عامل افزایش ریسک ابتلا به سرطان سینه
تحقیقات نشان می دهد مصرف مشروبات الکلی و چاقی می تواند ریسک ابتلا به سرطان سینه را تا ۱۳ درصد افزایش دهد.
محققان دانشگاه نیوساوت ولز استرالیا با مطالعه بالغ بر دویست هزار زن دریافتند نوشیدن روزانه مشروبات الکلی و اضافه وزن میتواند موجب افزایش ریسک ابتلاء به سرطان سینه شود.
به گفته محققان، در طول دهه آینده، مصرف مشروبات الکلی منجر به افزایش ۱۳ درصدی موارد ابتلاء به سرطان سینه در زنان قبل از سن یائسگی و افزایش ۶ درصدی در زنان بعد از سن یائسگی میشود. همچنین اضافه وزن و چاقی هم در ۱۳ درصد موارد ابتلاء به سرطان سینه نقش دارند.
«ماریت لاکسونن»، سرپرست تیم تحقیق، در این باره میگوید: «حفظ وزن سالم و عدم مصرف مشروبات الکلی میتواند به پیشگیری از هزاران مورد ابتلاء به سرطان سینه کمک کند.»
ابداع جلیقهای برای تشخیص بهتر سرطان پستان
“اشعه ایکس” و “ام.آر.آی” از روشهای بسیار مؤثری برای تشخیص مراحل اولیه بیماری سرطان پستان به شمار میآیند.
به نقل از گیزمگ، پژوهشگران اتریشی در مطالعه اخیرشان در حال توسعه یک جلیقه دارای سیم پیچهای رادیویی قابل انعطاف هستند که تصویربرداری ام.آر.آی را برای تشخیص سرطان پستان بهبود میبخشد.
پژوهشگران “موسسه علمی اتریش” در وین در حال توسعه یک جلیقه هستند که اطراف آن سیم پیچهای دارای فرکانس رادیویی قابل انعطاف تعبیه شده است و از آن میتوان برای تشخیص بهتر بیماری سرطان پستان استفاده نمود.
جلیقه مذکور دارای مجموعهای از ۳۲ سیم پیچ دارای فرکانس رادیویی است که درون پارچه این جلیقه تعبیه میشوند. سیم پیچهای مذکور ۸ سانتیمتر (۳.۱ اینچ) طول دارند و با استفاده از کابل کواکسیال به یک گیرنده رادیویی متصل میشوند و چند حسگر نیز در داخل این جلیقه قرار داده شدهاند که توسط آنها سیستم میتواند حرکات ناشی از تنفس بیمار را که باعث ایجاد اختلال در تصاویر میشود حذف نماید.
کابل کواکسیال یا کابل هممحور(Coaxial cable) کابلی است که دارای یک رسانای داخلی است که توسط یک عایق منعطف محصور شده است و روی این لایهٔ منعطف نیز توسط یک رسانای نازک برای انعطاف کابل به هم بافته شده است. هدف این لایه رسانای خارجی کابل جلوگیری از نفوذ نویزهای محیط کابل میباشد. همه این اجزا، در داخل عایق دیگری جاسازی شدهاند.
ام.آر.آی ها به عنوان یک روش تشخیصی مفید نسبت به اشعه ایکس به شمار میآیند به این دلیل که آنها دارای تابش یوننده مضر نیستند. آنها همچنین دارای حساسیت بالاتر و تصاویر با وضوح بالاتری هستند.
تابش یون ساز، تابش یونیزانیا یا تابش یوننده، تابشی است که به اندازهٔ کافی انرژی دارد تا الکترونها را از اتم و یا مولکول جدا کند، یا به بیانی دیگر آنها را یونیزه کند. تابش یوننده از ذرههای دروناتمی، اتمها و یا یونهایی با سرعت بسیار بالا (سرعتی نزدیک به سرعت نور) و یا موجهای الکترومغناطیسی با انرژی بسیار بالا مانند گاما و ایکس ساخته شده است. تابش یوننده در اثر واکنش هستهای-اعم از طبیعی یا مصنوعی-با دمای بسیار بالا (مثلاً در هاله خورشید یا در حالت پلاسما) از طریق تولید ذرههای پرانرژی در شتاب دهنده ذرهای یا از طریق فرایندهای طبیعی مانند رعد و برق یا انفجار ابرنواختر پدید میآید.
ام.آر.آی تصاویر ۳ بعدی از بدن انسان را با قرار دادن آن در برابر یک میدان مغناطیسی قوی همراه با امواج رادیویی، تولید میکند. طی این مطالعه، این جریان هسته اتمهای هیدروژن داخل بدن را تحریک میکند، که پس از آن میتوان توسط رایانه آنها را به تصاویر آناتومی دقیق تبدیل کرد.
در این روش هنگامی که بیمار برای انجام کارهای ماموگرافی مراجعه میکند، وارد یک لوله اسکنر ام.آر.آی میشود و سپس در آنجا از سیم پیچهای دارای فرکانس رادیویی برای ثبت تصویر استفاده میکنند. به گفته محققان، این رویکرد هنوز تکمیل نشده است و دارای نواقصی است که بزودی و با آزمایشات بیشتر حل خواهد شد.
تاثیر شفقت با خود بر تصویر بدنی زنان مبتلا به سرطان پستان
نتایج یک پژوهش نشان میدهد درمان متمرکز بر شفقت میتواند بر تصویر بدنی و رضایت زناشویی زنان مبتلا به سرطان پستان اثرگذار باشد.
در پژوهشی که که در شماره ۴ جلد ۱۱ فصلنامه علمی پژوهشی بیماریهای پستان ایران منتشر شده نتایج یک کارآزمایی آموزشی تصادفی بر روی تعدادی از زنان مبتلا به سرطان پستان نشان میهد که درمان متمرکز بر شفقت میتواند بر تصویر بدنی و رضایت زناشویی آنها مؤثر باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان مبتلا به سرطان پستان تحت درمان در بیمارستان امام خمینی شهر تهران در سال ۱۳۹۶ بوده است.
سرطان پستان سومین سرطان شایع در جهان و شایعترین سرطان در زنان است. این بیماری علت اساسی مرگ زنان در سنین ۳۵ تا ۴۵ سال است. سرطان پستان ممکن است در اثر عوامل متعددی چون سن، جنس، نژاد و بیماری خوشخیم قبلی در پستان، سابقه سرطان قبلی در فرد بیمار، سن قاعدگی زودرس، یائسگی دیررس و بارداری در سنین بالا به وجود آید.
سرطان پستان رشد مهارنشدنی یک سری سلولهای غیر طبیعی در ناحیه پستان است که این سلولها توانایی تهاجم به بافتهای اطراف خود و انتشار از طریق کانالهای لنفاوی و جریان خون را دارند. سرطان پستان نیز مانند هر نوع سرطان جنبههای مختلف سلامت روان را به مخاطره میاندازد و مانند سایر بیماریهای مزمن، بهزیستی روانشناختی را کاهش میدهد. از زمینههای مورد آسیب واقع شده در سرطان پستان تصویربدنی است. تصویربدنییکی از عنصرهای مهم در کیفیت زندگی بیماران سرطانی هستند. هنوز معنای دقیقی از تصویربدنی وجود ندارد. میتوان تصویر بدنی را به عنوان تصویری از بدن که فرد در ذهن خود شکل میدهد در نظر گرفت. درواقع تصویربدنیچگونگی درک و تصویرکردن خویش است.
درمان سرطان ممکن است منجر به تغییرات عمدهای از تصویر بدنی به واسطه فقدان یک قسمت، بدشکلی زخمها یا تغییرات بدنی شود. زنانی که تحت درمان سرطان پستان قرار میگیرند دچار یک سری تغییرات از جمله از دست دادن یا بدشکلی یک یا هر دو پستان، زخمهای ناشی از جراحی و تغییرات پوستی و افزایش وزن میشوند. این تغییرات ارتباطی بسیار نزدیک با ظاهر فیزیکی و تصویر بدنی دارند و اغلب منجر به کاهش سلامت روان، کاهش کیفیت و رضایت زناشویی و استرسهای روانشناختی حاصل از این تصویر نامناسب از تن میشود.
زنان دارای سرطان پستان در متغیرهای تصویربدنی و رضایت زناشویی نسبت به گروه عادی در وضعیتی متفاوتتر قرار میگیرند. به همین دلیل لازم است که در مراکز درمانی سرطان، دورههای درمانی روانشناختی نیز برای این افراد در نظر گرفته شود. یکی از درمانهایی که کمتر در زمینه توانمندکردن روانشناختی زنان مبتلا به سرطان پستان مورد توجه قرار گرفته است درمان متمرکز بر شفقت است.
اصولپایه در درمان متمرکز بر شفقت به این موضوع اشاره دارد که افکار، عوامل، تصاویر و رفتارهای تسکین بخش بیرونی باید درونی شوند. در این صورت ذهن انسان همانگونه که نسبت به عوامل بیرونی واکنش نشان میدهد در مواجهه با بعد درونی نیز آرام شود.
پژوهش حاضر از آن جهت نو محسوب میشود که اولاً در زمره متغیرهای روانشناسی تحولی مثبتنگر قرار دارد. همچنین تاثیرپذیری این متغیرها در کنار یکدیگر با استفاده از درمان متمرکز بر شفقت در پژوهشهای دیگر بررسی نشدهاند.
پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح از نوع پیشآزمون – پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان مبتلا به سرطان پستان تحت درمان در بیمارستان امام خمینی شهر تهران در سال ۱۳۹۶ بودند. از بین بیمارانی که در این مرکز تحت جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی قرار داشتند ۳۰ نفر از بیماران دارای سرطان پستان درجه ۲، با روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. روش تصادفی سازی به این شکل بود که پس از انجام مصاحبه روانشناختی و بررسی پروندههای بیماران، از بین بیمارانی که واجد ملاکهای ورود به پژوهش بودند تعداد ۱۵ نفر با استفاده از روش قرعهکشی توسط فردی غیر پژوهشگر در دو گروه آزمایش و تعداد ۱۵ نفر در گروه کنترل جایگزین شدند. با توجه به اینکه در مطالعات مداخلهای، حجم نمونه برای هر یک از گروهها، ۱۵ تا ۲۰ نفر توصیه میشود، حجم نمونه در این پژوهشها برای هر یک از گروهها ۱۵ نفر تعیین شد.
معیارهای ورود به این مطالعه شامل دارا بودن تشخیص سرطان پستان توسط پزشک متخصص سرطان، اتمام فرآیند درمان جسمانی (به دلیل کنترل اثربخشی مداخله روانشناختی) تمایل و توانایی شرکت در جلسات درمان متمرکز بر شفقت، داشتن سن بین ۳۰ تا ۵۳ سال (به دلیل دارا بودن توانایی جسمانی برای انجام تکالیف خانگی) بود.
ملاکهای خروج از این مطالعه شامل همزمانی ابتلاء به بیش از یک نوع سرطان (در جهت کنترل عوامل مخدوشکننده توسط پزشک متخصص سرطان، تشخیص بیماریهای طبی همزمان، تشخیص ابتلاء به دیگر بیماریهای وخیم (که از طریق مطالعه پروندههای مصاحبه با بیمار بررسی شد)، دارا بودن اختلالهای روانپزشکی از جمله اختلالهای روانپریشی و شخصیت (به دلیل گروهی بودن مداخله، کنترل عوامل مخدوش کننده اثرات مداخله و لزوم همگن بودن اعضا) بود.
ابزار پژوهش در این مطالعه دو پرسشنامه تصویر بدنی و رضایت زناشویی به ترتیب با ۱۰ و ۱۲ مؤلفه بود که اعتبار و روایی پرسشنامه رضایت زناشویی در داخل کشور بررسی شده است.
همچنین در گروه آزمایش ۱۳ نفر از شرکتکنندگان متأهل و ۲ نفر مجرد و در گروه کنترل ۱۴ نفر متأهل و یک نفر مجرد بودند.
نتایج نشان میدهد استفاده از درمان متمرکز بر شفقت به طور معناداری موجب افزایش ابعاد تصویر بدنی زنان مبتلا به سرطان پستان در مرحله پسآزمون شده است. لذا میتوان گفت که آموزش درمان متمرکز بر شفقت برتصویربدنی زنان مبتلا به سرطان مؤثر است. همچنین استفاده از درمان متمرکز بر شفقت به طور معنی داری موجب افزایش ابعاد رضایت زناشویی زنان مبتلا به سرطان پستان در مرحله پسآزمون شده است.
شفقت به خود مستلزم پذیرش فعال و صبورانهاحساسات سخت است. از طرفی دیگر بخشی از آموزش شفقت به خود بر ذهنآگاهی تمرکز دارد. در سالهای اخیر، روانشناسی مثبتنگر با شعار توجه به توانمندیهای انسان به این دسته از افراد توجه ویژه ای را معطوف کرده و هدف خود را افزایش بهزیستی روانی این افراد قرار داده است. از طرفی ذهن آگاهی استفاده شده در درمان متمرکز بر شفقت با استفاده از فنونی نظیر آموزش آرمیدگی و پذیرش عاری از قضاوت وضعیت موجود، و هشیار بودن نسبت به خویش که از مفاهیم بنیادین این رویکرد است سبب هشیاری از لحظه حاضر و به تبع آن، کاهش اضطراب و تصویر بدنی منفی بیماران مبتلا به سرطان پستان میشود.
یکی دیگر از مشکلات زنان مبتلا به سرطان پستان پایین بودن رضایت زناشویی آنهاست که در این پژوهش نتایج نشان داد که آموزش درمان متمرکز بر شفقت بر رضایت زناشویی زنان مبتلا به سرطان پستان تأثیر معناداری دارد. میتوان گفت که در آموزش شفقت خود، مهربانی با خود، درک خود به جای قضاوت خود و نوعی حمایت نسبتبهکاستیها و بیکفایتیهای خود است. اعتراف به اینکه همه انسانها دارای نقص هستند، اشتباه میکنند و درگیر رفتارهای ناسالم میشوند، مشخصه اصلی اشتراکات انسانی است.
همچنین آموزش شفقت خود به سبب گسترش مهربانی، درک خود و پرهیز از انتقاد و قضاوتهای ناگوار نسبت به خود میشود.
آموزش شفقت خود در زنان، نگرشهای صمیمانه زنان تقویت میکند، بین زنان احساس به هم پیوستگی به وجود میآورد و مسبب جذابیت، رفتار شایسته، مناسب و اعتماد بین افراد متأهل میشود و هرچه شفقت خود بیشتر باشد، صمیمیت در روابط بین زنان بیشتر میشود، زمینه خشنودی و رضایت، هیجانات مثبت در رضایت از زندگی زناشویی زنان میشود.