رادیوتراپی یا پرتودرمانی یکی از روش های درمان سرطان های سرو گردن است .
رادیوتراپی استفاده از اشعه ایکس با انرژی بالا یا ذرات دیگر برای از بین بردن سلول های سرطانی است. یک رژیم یا برنامه پرتودرمانی معمولاً شامل تعداد معینی از درمان است که در یک دوره زمانی معین انجام می شود.
پرتودرمانی ممکن است به روش های مختلفی برای درمان سرطان های سر و گردن استفاده شود. از جمله برای کمک به درمان بیماری یا کاهش علائم و درمان سرطان.
می توان آن را به تنهایی یا در ترکیب یا به ترتیب با سایر درمان ها مانند جراحی یا شیمی درمانی استفاده کرد.
رادیوتراپی خارجی
رایج ترین نوع رادیوتراپی (پرتودرمانی) پرتودرمانی خارجی نامیده می شود. که پرتو از یک دستگاه خارج از بدن داده می شود. نوع خاصی از پرتودرمانی خارجی پرتودرمانی تعدیل‌شده با شدت (IMRT) نامیده می‌شود. IMRT از فناوری پیشرفته برای هدایت دقیق پرتوهای تابش به تومور استفاده می کند. این به کاهش آسیب به سلول های سالم مجاور کمک می کند و به طور بالقوه باعث ایجاد عوارض جانبی کمتری می شود.
پروتون درمانی
نوع دیگری از پرتودرمانی خارجی است که به جای اشعه ایکس از پروتون ها استفاده می کند. در حال حاضر، پروتون درمانی یک گزینه درمانی استاندارد برای اکثر انواع سرطان سر و گردن نیست. اما ممکن است در آینده با تغییر تکنولوژی بیشتر برای درمان این نوع سرطان ها استفاده شود.
براکی تراپی
هنگامی که پرتودرمانی با استفاده از ایمپلنت انجام می شود.پرتودرمانی داخلی یا براکی تراپی نامیده می شود.
علاوه بر این، پرتودرمانی به سر و گردن ممکن است باعث قرمزی یا تحریک پوست در ناحیه تحت درمان، تورم، درد استخوان، حالت تهوع، خستگی، زخم های دهان و گلو درد شود. بسیاری از این عوارض جانبی بلافاصله پس از پایان درمان از بین می روند.
سایر عوارض جانبی ممکن است شامل از دست دادن شنوایی به دلیل تجمع مایع در گوش میانی، تجمع جرم گوش که به دلیل اثر پرتودرمانی بر کانال گوش خشک می شود، و اسکار (فیبروز) باشد. اگر درمان به غدد لنفاوی آسیب برساند، ممکن است خطر ادم لنفاوی وجود داشته باشد.
بسته به محل انجام پرتودرمانی، درمان همچنین ممکن است باعث ایجاد شرایطی به نام کم کاری تیروئید شود.که در آن غده تیروئید (واقع در گردن) کند می شود و باعث می شود بیمار احساس خستگی و سستی کند.
این ممکن است با داروهای جایگزین هورمون تیروئید درمان شود. هر بیماری که پرتودرمانی در ناحیه گردن دریافت می کند باید به طور منظم عملکرد تیروئید خود را بررسی کند.
بیماران تشویق می شوند تا با تیم مراقبت های بهداشتی خود در مورد عوارض جانبی پرتودرمانی قبل از شروع درمان صحبت کنند. از جمله اینکه چگونه می توان از این عوارض جانبی پیشگیری یا مدیریت کرد.
رادیوتراپی در ناحیه سر و گردن نیز ممکن است به غدد بزاقی آسیب برساند و باعث خشکی دهان شود که خشکی دهان نیز نامیده می شود.
انجمن کلینیکال انکولوژی آمریکا استفاده از روش های IMRT یا سایر روش های پرتودرمانی را توصیه می کند که میزان پرتوهای هدایت شده به غدد بزاقی را کاهش می دهد تا خطر این عارضه جانبی کاهش یابد.
