سرطان اولین عامل مرگ در دهه های آینده/ قابل پیشگیری بودن سرطان با بهبود تغذیه

دکتر عبدالهی گفت: سرطان بعد از بيماري هاي قلبي- عروقي به عنوان مهم ترین عامل مرگ و مير در كشورهای دنیا و از جمله کشور ما مطرح است و طی دهه های آینده اولین عامل مرگ و میر به ویژه در کشورهای در حال توسعه خواهد بود.

مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان این مطلب گفت: ۳۰ تا ۴۰ درصد سرطان ها با حفظ وزن مطلوب، تغذیه صحیح و بهبود شیوه زندگی قابل پیشگیری است.

دکتر زهرا عبداللهی افزود: عوامل تغذیه ای که احتمال بروز سرطان را افزايش می دهند عبارتند از مصرف نامطلوب و زیاد چربی ها، نمک، قند و شکر، طبخ نامناسب غذا و استنشاق مکرر بخار روغن سوخته.

وی بیان داشت: مصرف زیاد انواع چربی ها، روغن ها و مواد غذايی چرب و سرخ شده، شانس ابتلا به سرطان ها به ویژه سرطان پروستات، سرطان کولون، سرطان ریه و سرطان پستان را افزایش می هد. اسيد های چرب ترانس و اشباع ( در کيکها، کلوچه ها، کراکرها، غذاهای حيوانی، مارگارين، روغن سرخ کرده، چيپس و …) خطر ناک ترين چربی ها هستند. بنابر اين توصيه می شود بيشترين چربی مصرفي روزانه از منابع چند غير اشباعی و تک غير اشباعی از جمله روغنهاي گياهي مايع، روغن زيتون ، مغزها و ماهی باشد.

عبداللهی بیان داشت: مصرف غذاهای شور و پرنمک و نمک سود شده احتمال بروز سرطان معده را افزایش می دهد. حداکثر میزان مجاز مصرف نمک در روز حدود ۵ گرم در افراد زیر ۵۰ سال و کمتر از ۳ گرم در افراد بالای ۵۰ سال،کودکان ،مبتلایان به فشارخون بالا و بیماری های قلبی عروقی است که شامل نمک موجود در مواد غذایی بطور طبیعی، نمک اضافه شده به غذا و نمک موجود در محصولات صنعتی است.

وی در خصوص روش نامناسب تهيه و طبخ مواد غذايي گفت: بعضي از روش هاي نادرست طبخ مواد غذايي مانند سوختن گوشت در اثر کباب کردن موجب تولید ترکیبات سرطانزا می شود. به علاوه فرآوري گوشتها در مواردي مانند انواع گوشتهاي دودی شده، نمک سود شده، و يا اضافه كردن مواد شيميايی و نگهدارنده های غیر مجاز و استفاده زیاد از آنها در صنايع غذايي مثلا ” در انواع سوسيس، کالباس، هات داگ” خطر سرطانزایی دارد.

وی افزود: قرار گرفتن مكرر در معرض بخار روغن هاي مورد استفاده براي سرخ كردن سريع غذا (بدون استفاده از دستگاه تهويه و دودكش براي دفع بخارات حاصل از روغن ) از علل زمینه ساز سرطان ریه معرفی شده است.

عبداللهی افزود: مصرف زیاد قند، شانس ابتلا به سرطان را افزایش می دهد. در حقیقت مقادیر زیاد قند و شکر، سمومی را در بدن تولید می کنند که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می شود. مصرف محصولات غذایی دارای قند افزوده مانند چای و قهوه که همراه با قند و شکر مصرف می شوند و یا نوشابه های گازدار ، آب میوه های صنعتی و سایر نوشیدنی هایی که مقدار زیادی شکر دارند خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش می دهند.

مدیردفتر بهبود تغذیه جامعه، عوامل تغذیه ای كه سبب پيشگيري از سرطان مي شوند را آنتی اکسیدان ها، میوه و سبزی، فیبرهای غذایی، اسید فولیک، ویتامین دی و کلسیم نام برد و گفت: آنتی اکسیدان ها گروهی از ترکیبات در مواد غذایی هستند كه مي توانند رادیکال های آزاد (عوامل ایجاد کننده سرطان) را در بدن از بین ببرند و یا مانع از شکل گیری آنها شوند. مهمترین آنتی اکسیدانهای بدن ویتامین های C ، E، کاروتنوئید ها و سلنیوم هستند.

وی افزود: این ویتامین ها عمدتا در مواد زیر یافت می شوند: مرکبات، فلفل سبز، توت فرنگی، گوجه فرنگی، بروکلی و سیب زمینی شیرین ، ذرت، مغزها، زیتون، سبزیهای برگ دار و سبز، روغن های گیاهی و سبوس گندم ، هویج، میوه های نارنجی رنگ، کدو حلوایی، طالبی، سبزی های سبز تیره، کلم پیچ، اسفناج، ذرت، تخم مرغ ، گریپ فروت صورتی و هندوانه،گردو، بادام، فندق، پسته، ماهی و ساير غذاهای دریایی، قلوه، جگر و مخمرها .

عبداللهی اظهار داشت: احتمال بروز برخی از سرطان ها در افرادی که روزانه حداقل ۵ واحد (حدود ۴۰۰ گرم) ميوه و سبزی مصرف می کنند کمتر است. برای پيشگيری از سرطان و ساير بيماری های مزمن مصرف روزانه حداقل ۵ واحد از میوه ها و سبزی های متنوع مصرف كنيد. یک واحد میوه معادل یک عدد میوه متوسط یا یک لیوان میوه حبه ای یا یک چهارم از طالبی و معادل آن خربزه یا هندوانه و یک واحد سبزی معادل یک لیوان سبزی برگی خام یا نصف لیوان سبزی پخته است.

وی ادامه داد: میوه ها و سبزی ها و حبوبات و غلات سبوس دارحاوی فیبر هستند و افزایش مصرف فیبر با کاهش بروز سرطان به ویژه سرطان های دستگاه گوارش ارتباط دارد.

وی بیان داشت: ارتباط بين مصرف منابع غذایی غني از فولات مانند حبوبات، سبزیجات برگی مانند اسفناج، و مرکبات با كاهش انواعي از سرطان ثابت شده است.

مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه گفت: افزایش مصرف ویتامین D و کلسیم با کاهش احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ و سینه ارتباط دارد.

وی چند توصيه ساده و کلی برای پيشگيري از سرطان را چنین برشمرد: غذاهای کم چرب، كم شيرين و کم نمک مصرف کنيد، از انواع لبنيات کم چرب (کمتر از یک و نیم درصد چربی) و کم نمک استفاده نماييد (شير ، ماست و پنير کم چرب و کم نمک و دوغ کم نمک)، مصرف غذاهای چرب به ويژه با منشا حيوانی را محدود کنيد.

وی ادامه داد: از روغنهای گياهی در حد محدود و کنترل شده استفاده کنيد، مصرف غذاهای پر نمک و نمک سفره را محدود کنيد و مقدار نمک را در تهيه غذا کاهش دهيد و در عوض از انواع ادويه ها و چاشنی هاي گياهي برای طعم دار کردن غذاها استفاده کنيد.

دکتر عبداللهی افزود: مصرف قند و شکر را کاهش دهید و بجای شکر سفید از شکر قهوه ای استفاده کنید، صرف غذاهای آماده و کنسرو شده را کاهش دهيد، نمکدان را از سفره حذف کنید، غذاهای نمک سود و دودی مصرف نکنید، غذاها را به شکل سالم تهيه، نگهداری و مصرف نماييد.

وی ادامه داد: غذاهای فاسد شدنی را در يخچال نگهداری کنید، غذای نيم سوخته و سوخته را مصرف نکنيد (کباب سوخته، جوجه کباب سوخته ، نان سوخته ، ته ديگ سوخته ، پيازداغ سوخته، سيب زمينی سرخ کرده سوخته)، از مصرف غذای طبخ شده ای که به مدت زياد مانده باشد خودداری کنيد، حداقل ۵ واحد در روز سبزی و میوه مصرف کنید.

دکتر عبداللهی خاطرنشان کرد: از قرار دادن بطری های آب پلاستیکی (یک بار مصرف) در فریزر یا جایخی یخچال و استفاده از آب یخ زده در آنها خودداری کنید، از مصرف آب بطری هایی که مدت طولانی در مجاورت نور آفتاب و حرارت قرار گرفته اند خودداری کنید، از پر کردن مكرر بطری های پلاستیکی یک بار مصرف با آب و نوشیدن آن خود داری کنید، در صورت تهيه غذا از خارج از منزل و يا غذا هاي نذري ، دقت کنید که بسته بندي هاي سالم و غير پلاستيكي داشته باشد.