ایمـنی در محیـط کـار
حدود یک پنجم سرطان ها به عوامل محیطی مربوط است که سرطان های ناشی از کار در محیط های شغلی را نیز شامل می شود. دلایل محیطی سرطان، مواردی هستند که احتمال بروز سرطان را افزایش می دهند از جمله آلودگی هوا، اشعه فرابنفش و رادون موجود در محیط های سربسته.
برخی از شغل ها نیز که خطر بعضی سرطان ها را افزایش می دهند به عنوان عوامل محیطی سرطان طبقه بندی می شوند مانند کشاورزی، سمپاشی، نقاشی، مبلسازی، کار در صنایع آهن، فولاد، زغال سنگ، لاستیک و کار تولید یا تعمیر پوتین و کفش. سرطان های ناشی از کار، به دنبال مواجهه با برخی مواد شیمیایی یا عوامل فیزیکی که سرطان زا شناخته شده اند، رخ می دهد. عوامل شیمیایی )مانند رنگ های تهیه شده از مواد غیرآلی، آزبست یا پنبه نسوز، وینیل کلراید( و عوامل فیزیکی )شامل تابش پرتوها و تحریک های فیزیکی( از عوامل مهم در بروز سرطان هستند .
آزبست، دود خودرو و رادون، مثال هایی از موارد آسیب رسان در محیط های کاری هستند. همچنین دود ناشی از مصرف سیگار در محیط های کاری، به افرادی که سیگار نمی کشند نیز آسیب می زند. در عین حال، مواجهه با نور خورشید در محیط کار نیز، احتمال سرطان های پوست را زیاد می کند .
خبر خوب اینکه عمده عوامل محیطی که با مرگ و میر ناشی از سرطان ارتباط دارند، قابل تغییر و تعدیل هستند و با مداخلاتی در سطح محیط هاي کاري مي توان جان میلیون ها نفر را در سال حفظ نمود. با رعایت موارد بهداشتی در زندگی و محیط کار، علاوه بر پیشگیری از بروز سرطان ها می توان به کسانی که مبتلا به این بیماری شده اند، امید زندگی بهتر و طولانی تری داد.
همانطور که گفته شد برخی از مواجهه ها خطر بروز سرطان را افزایش میدهند ولی اینکه چرا از دو نفر که مواجهههای محیطی مشابهی دارند، یکی مبتلا به سرطان میشود و دیگری مبتلا نمیشود، به دلیل وجود شرایط متفاوت فردی از
سرطان میشود و دیگری مبتلا نمیشود، به دلیل وجود شرایط متفاوت فردی از جمله زمینه های ژنتیکی، سن، جنس و تفاوت در شیوه زندگی مانند تغذیه و فعالیت بدنی است. نکته مهم دیگر این است که شانس ابتلای یک فرد به سرطان در پاسخ به یک مواجهه محیطی، بستگی به این دارد که چه مدتی ،از چه فاصله ای، با چه غلظتی و هر چند وقت یک بار در معرض عامل خطرزا قرار گرفته است. انجام درست شیوه های پیشگیری از بروز سرطان های شغلی، مستلزم همکاری و آگاهی افرادی است که در معرض خطر هستند، بنابراین آموزش روش های حفاظتی و پیشگیری بهافرادی که در مراکز صنعتی کار می کنند، بسیار مهم است .
سرطان های شغلی بیشتر در پوست، ریه ها، مثانه و خون بروز می کنند.
سرطان پوست
حدود هفتاد و پنج درصد سرطان های شغلی، سرطان پوستی هستند. مواجهه طولانی با نور آفتاب، در بروز سرطان پوست تاثیر دارد. سرطان های پوستی در بین کارکنان صنایع گاز، پالایشگاه های نفت، تقطیر ،کوره ها، صنایع فلزی، رنگرزی… یک خطر شغلی به شمار می آید .
سرطان ریه
سرطان ریه، یک خطر شغلی در صنایع گاز، ذوب فلزات، معادن )مواد پرتوزا مانند اورانیوم ،زغال سنگ( و نیز کارخانه های آسیاب کردن آرسنیک است به ویژه اینکه اگر کارکنان این مراکز سیگار هم بکشند، به شدت بر احتمال ابتلای آنها به سرطان ریه افزوده می شود .
سیگار کشیدن غیر مستقیم: یک مخاطره شغلی
مواجهه با دود سیگار در محیط کار از جمله موارد مخاطرات شغلی برای سرطان است. تعداد موارد مصرف سیگار در محیط کار، ابعاد فیزیکی محیط، تهویه هوا و سایر عوامل در این میزان مواجه مؤثر هستند. از جمله خطرات «سیگار کشیدن غیر مستقیم» افزایش احتمال بیماری های قلبی عروقی، فشار خون، آسم و سرطان است. مطالعات در آمریکا نشان داده که 7- 4درصد از مرگ های ناشی از بیماری های قلبی عروقی مربوط به مواجهه افراد غیر سیگاری با دود سیگار در محیط کار است .
سیگار کشیدن غیر مستقیم توسط آژانس بین المللی پژوهش در سرطان به عنوان یک عامل سرطان زا در انسان شناخته شده است. بررسی ها نشان می دهد که مواجهه با دود سیگار در محیط کار، خطر ابتلا به سرطان را 20 درصد افزایش می دهد .
برای مقابله با این عامل خطرناک برای سلامتی، مانند سایر عوامل خطر شغلی همچون سر و صدا و عوامل شیمیایی، وضع و اجرای مقررات سلامت و ایمنی شغلی ضروری است و در زمان بررسی و مدیریت عوامل خطر لازم است آلودگی هوای محیط کار با دود سیگار را نیز درنظر گرفت.
برای جلوگیری از مواجهه افراد با دود سیگار در محیط کار، شیوه های مختلفی وجود دارد. مؤثرترین روش پیشگیری از «سیگار کشیدن غیرمستقیم» ، ممنوعیت مصرف دخانیات در محیط های کاری سربسته است. روش های کنترلی دیگر مانند در نظر گرفتن اتاق مخصوص سیگارکشیدن، تهویة هوا و نصب فیلتر اثربخشی کمتری دارند.
راهکارهایی برای محافظت کارکنان از سرطان های شغلي
شناسایي افراد در معرض خطر مواجهه با عوامل سرطان زا در محیط هاي کاري آسان است و به دلیل تمرکز عوامل خطرساز در گروه هاي خاصي از کارگران، پیشگیري مؤثرتر است. اگر شما کارفرما و یا مدیر کارگاه یا کارخانه ای هستید، به این نکات توجه کنید:
- محیط کار را به دس تگاههای تهویه مناسب مجهز کنید. فعالیتهای مکانیکی مانند خردکردن، اره کردن، شکستن، ترکاندن، مته کردن و ساییدن تولید گرد و غبار میکنند. نصب دس تگاههای تهویه و مکش قوی در سطح کارگاهها برای خروج گرد و غبار، ذرات فلزات، بخارهای مواد سمی و نیز گازهای شیمیایی از درون محیط کار ،بسیار سودمند هستند و یکی از راههای اساسی در پیشگیری از ابتلای کارکنان به سرطانها، به ویژه سرطان ریه است.
- تاسیسات و دستگاههای تهویه مطبوع در محیط کار را به طور منظم مورد بررسی قرار دهید تا از مناسب بودن وضعیت آنها مطمئن شوید.
- بر نظافت منظم و پیوستهمحیط کار طبق روشهای ایمن و بهداشتی نظارت کنید.
- بر روی دستگاه هایی که از روغن های معدنی و شیمیایی استفاده می کنند، حفاظ درنظر بگیرید. این کار، موجب جلوگیری از پاشیده شدن این مواد به اطراف، به ویژه برروی بدن کارکنان شده و می تواند از آسیب های پوستی جلوگیری کند.
- استفاده از موادی که مشکوک به سرطانی زایی هستند را کاهش دهید و موادی که زیان آور نیستند، جانشین آنها سازید .
- با کارشناسان بهداشت صنعتی و ایمنی همکاری کنید. نظارت و بازرسی دقیق از سوی کارشناسان برای جلوگیری از بروز سرطان ها بسیار مهم است. تهیه گزارش از موارد مبتلایان به سرطان در کارکنان مراکز صنعتی، برای انجام اقدام های اساسی پیشگیری و درمان هرچه سریع تر آنان ضروری است.
- برگزاری دورههای آموزشی، به ویژه آشنایی با اصول بهداشت و راههای پیشگیری از بروز س رطانهای شغلی، برای کارکنان شاغل در مراکز صنعتی لازم است. تمام کارکناني که در معرض خطر مواجهه با عوامل سرطان زاي شغلي قرار دارند، باید از این خطر آگاه باشند و به آنها درمورد روش هاي مناسب حفاظت و ایمني شغلي آموزش داده شود .
توصیه هایی برای پیشگیری های فردی از بروز سرطان های شغلی
- در هنگام کار با مواد شیمیایی، رعایت اصول بهداشت و ایمنی در محیط کار بسیار با اهمیت است. دست ها، صورت و لب های خود را به ویژه پیش از نوشیدن آشامیدنی و غذاخوردن شستشو دهید.
- در مصرف مواد و حلال های فرار شیمیایی دقت کنید. لازم است اتاق، تهویه کامل داشته باشد. در صورت امکان در محیط آزاد با حلال ها کار کنید یا پنجرهها را باز کنید. حلالها در رنگزداها، چربیزداها، رقیق کنندههای رنگ و موادی که برای خشک شویی استفاده میشوند، وجود دارند و با سرطان مرتبط هستند .
- از تماس با آفت کشها پرهیز کنید. قرار گرفتن در معرض آفت کشها عمدتا از طریق پوست صورت میگیرد. در صورت تماس، باید به سرعت بدن را شستوشو دًاد.
- در زمان کار در مراکز صنعتی، از وسایل محافظتی مانند پیش بند، دستکش ،کلاه ،لباس مخصوص به طوری که تا مچ دست پوشیده باشد ،کفش های ایمنی، ماسک و عینک برای محافظت از تابش نور خورشید و پرتوها و آلودگی محیطی استفاده کنید.
- اگر از کارکنان تاسیسات یا سکوهای نفتی هستید و در معرض نور مستقیم آفتاب کار می کنید، لازم است از لباس سبک و آستین دار و شلوار بلند استفاده کنید. در موارد مجاورت طولانی مدت با آفتاب، حتما از کلاه لبه دار و کرم های ضد آفتاب )با نظر پزشک( استفاده نمایید.
- اگر در محیطی کار میکنید که در آن در معرض تراکم بالایی از ذرات ریز، الیاف و گرد و غبار قرار دارید، ماسک محافظ مناسب را روی بینی و دهان خود قرار دهید و مطمئن شوید ماسک به طرز صحیح روی صورت شما قرار گرفته است و مانع از دید شما نمیشود. ماسکهای ایمنی باید به خوبی بر روی صورت بنشینند و درز و منفذی به بیرون نداشته باشند. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مانند ماسکها و پوش شهای ایمنی مخصوص صورت میتواند تا حد زیادی از بروز سرطان ریه ممانعت نماید.
- تا حد ممکن سطوح کاری را عاری از گرد و غبار و مواد شیمیایی نگهدارید و از روشهای تمیز کردن تر)مرطوب( استفاده نمایید تا گرد و غبار ایجاد نشود.
- دورههای آموزشی را جدی بگیرید. در این دوره ها بهداشت و راههای پیشگیری از بروز بیماریها و آسیبها به خصوص سرطانهای شغلی آموزش داده می شود.
- برای معاینه های دوره ای پزشکی و ارزیابی وضعیت سلامت خود مراجعه کنید. هرگز فراموش نشود که تشخیص و درمان هرچه زودتر سرطانها، حایز اهمیت بسیار است و انجام معاینههای دورهای منظم و پیوسته، به خصوص معاینههای دستگاه تنفس و تهیه گزارش از هرگونه آسیب مشکوک ناشی از کار از سوی پزشک، در پیشگیری از بروز آنها بسیار مهم است..
- در صورت مشاهده هرگونه برآمدگی یا زخمی که بهبود نمی یابد، به دنبال درمان سریع آن باشید و هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید.
- از برخورد غیرضروری با اشعه ایکس تا حد امکان پرهیز کنید.
